De groene termen vliegen je om de oren tegenwoordig: bio-based, biologisch afbreekbaar en composteerbaar. Er komen steeds meer soorten plastic en het lijkt alsof je iets te kiezen hebt. Maar is dat wel zo? Of is het gewoon kiezen tussen meerdere kwaden? In deze blog probeer ik een klein beetje duidelijkheid te geven over de verschillende soorten plastic die zogenaamd beter zijn voor het milieu en laat ik zien dat plastic niet echt bijdraagt aan een duurzame wereld.

Biologisch afbreekbaar plastic
Je ziet tegenwoordig steeds vaker biologisch afbreekbaar plastic. Het logo van een kiemblad of het Belgische keurmerk OK Compost op de verpakking geeft aan dat dit plastic composteerbaar is. Dit wil zeggen dat het materiaal binnen zeven weken volledig verdwijnt in een industriële composteerinstallatie waar met temperaturen tot 65 graden gewerkt wordt. Bacteriën breken het materiaal af tot natuurlijke grondstoffen. Voeg je het biologisch afbreekbaar plastic toe aan je eigen composthoop, dan kan die natuurlijke afbraak al gauw twee jaar of langer duren.

Biologisch afbreekbaar plastic (en dus niet bioplastic) dat als gft-afval wordt ingeleverd kan theoretisch worden gecomposteerd. Composteerbare verpakkingen vergaan alleen als ze langere tijd in een speciale vergistings- of composteermachine zitten waar de temperatuur en luchtvochtigheid hoog genoeg zijn. De composteermachines in Nederland kunnen ze niet verwerken. Ze kunnen ook niet gerecycled worden en moeten dus ingeleverd worden met het restafval. In de berm of op straat vergaat het al helemaal niet. Composteerbaar plastic is daarom zeker geen oplossing voor het zwerfafvalprobleem. Dus laat je niet verleiden door het kiemblad of het Belgische keurmerk.

Volgens de website van Milieu Centraal mogen de zakjes met keurmerk als ze gebruikt worden om de kliko schoon te houden wel bij het GFT-afval. Maar dat is alleen om jou te stimuleren om het GFT-afval te scheiden. De zakjes worden na het composteren alsnog uit het compost gehaald. Behalve als de stukjes zo klein zijn dat ze niet meer opgespoord kunnen worden. Dan komen ze alsnog in het milieu terecht met alle problemen van dien. Als deze soorten plastic in de zee terecht komen dan zijn deze net zo schadelijk als gewone plastics. Dit omdat de omstandigheden voor compostering nog veel slechter zijn dan op land. De temperatuur is lager, er kan geen broei ontstaan en er zijn geen bacteriën aanwezig die dit type plastic kunnen afbreken. Dit betekent dat dieren die biologisch afbreekbare plastics inslikken of er in verstrikt raken er net zoveel hinder van hebben als van gewone plastics. Ook in de maag van een dier duurt het afbreekproces zo lang dat op grond daarvan niet van een hogere overlevingskans gesproken kan worden.

Gooi deze plastics ook niet bij het plastic afval. Indien deze worden vermengd met traditionele van aardolie gemaakte plastics, hebben ze een negatieve invloed op de kwaliteit van gerecycled plastic. Kortom, biologisch afbreekbaar is niet zo goed als dat je mogelijk zou denken.

Bioplastics
En dan de Bioplastics, deze term wordt gebruikt voor plastic dat deels bestaat uit natuurlijke materialen, zoals suikerriet of zetmeel. Deze bioplastics hebben uiteindelijk dezelfde kenmerken als normaal plastic en ze zijn dus ook niet biologisch afbreekbaar.  Zetmeelplastic wordt gemaakt van planten als maïs, tarwe, rijst en aardappelen. Het heeft als nadeel dat het niet goed tegen vocht kan. Zetmeelplastic is zacht en ondoorzichtig. Het wordt gebruikt voor schuim om dozen op te vullen en voor schuim-trays, maar ook voor plastic tasjes, gft-zakjes, dierenspeeltjes en plantenpotten. Polymelkzuur (PLA) is een bioplastic uit melkzuur. Melkzuur ontstaat als suikers vergisten.

Deze suikers komen nu nog van planten als maïs, maar in de toekomst kunnen ook bij- en restproducten gebruikt worden, zoals resten van maïskolven en stro. Melkzuurplastic (PLA) is doorzichtig en waterbestendig. Dun melkzuurplastic ‘knispert’ (bijvoorbeeld de folie om groente). PLA wordt gebruikt als verpakking voor snoep, groente, fruit, koude dranken. Bierglazen van PLA worden gebruikt bij muziekfestivals, popconcerten en sportwedstrijden, en worden daar gescheiden ingezameld voor recycling. Deze bekers zijn niet geschikt voor dranken van boven de 40 graden, omdat het materiaal dan vervormt.

Oxo-degradeerbaar – Oxo-wat???
Af en toe kom je plastic verpakkingen tegen waar het woord oxo-degradeerbaar of oxo-degradable op staat. Dit lijkt milieuvriendelijk, maar dat is het zeker niet. Oxo-degradeerbaar wil zeggen dat het plastic onder invloed van licht en vocht in hele kleine stukjes uiteenvalt. Maar het blijven stukjes plastic. Die je zeker niet in het milieu wilt hebben.

Laat je niet misleiden
Sommige fabrikanten proberen te profiteren van de milieubewuste consumenten. Zo wordt de Plant Bottle van Coca Cola als duurzame verpakking gepresenteerd, omdat deze voor 30 procent gemaakt is van natuurlijke grondstoffen (suikerriet). De productie vergt minder energie, maar de flesjes zelf zijn niet biologisch afbreekbaar. Dat juist Coca-Cola met deze schijnbaar milieu vriendelijke flesjes komt is opmerkelijk. Immers is Coca-Cola voor het tweede jaar op rij het meest vervuilende merk in een wereldwijd onderzoek naar plastic afval. Het frisdrankbedrijf is verantwoordelijk voor meer plastic afval dan de volgende top drie vervuilers samen.

Er worden wel stappen gezet naar een duurzamere fles. Zo is de innovatieve Deense start-up Paboco bezig met het ontwikkelen van een volledig biologisch afbreekbare fles. Paboco staat voor ‘the Paper Bottle Company’. De technologie achter het concept van de papieren fles staat nog in de kinderschoenen, maar kan in de toekomst mogelijk een oplossing zijn.

De statiegeld fles
In Nederland zit op grote plastic frisdrankflessen statiegeld. Deze flessen worden niet hervuld: ze worden meteen versnipperd en omgesmolten tot nieuwe flessen. Toch hebben ze milieuvoordeel. Statiegeld op grote PET-flessen zorgt er namelijk voor dat ze bijna allemaal weer ingeleverd worden. Dat zorgt voor een flinke hoeveelheid flessen van hetzelfde materiaal die niet meer gesorteerd hoeven te worden, waardoor ze makkelijk te recyclen zijn. Kies dus grote PET-flessen voor bronwater en frisdrank. Al is water uit de kraan natuurlijk net zo lekker.

Meer achtergrond informatie? Kijk de volgende twee reportages en blijf je verbazen…

Toch maar glas?
PET is in veel gevallen beter voor het klimaat dan glas. Of dat zo is, hangt af van het verschil in gewicht tussen de verpakkingen: een PET-fles is beter voor het klimaat als de fles minstens 6 keer zo licht is als glas. Dat blijkt in veel gevallen zo te zijn. Meer over glas in een volgende blog.

Categorieën:Duurzaamheid, Lifestyle

Tags: biologisch, compost, gft, milieu, plastic, plasticsoup, sweatandbefit, veganlife, veganlifestyle, zero wase, zwerfvuil